Eit svært vellukka introduksjonskurs til munnleg historie vart gjennomført i samarbeid med Kristiansand Folkebibliotek i dagane 28-30 august 2017. Tre intense kursdagar vart avrunda med at nesten alle kursdeltakarane teikna medlemskap i Memoar og valde ein leiar. Om kort tid opnar biblioteket eit intervjustudio som alle innbyggarar i Kristiansand kan nytta.
 |
| God steming i Studio i Kristiansand (Foto: Helge Dyrholm) |
Det var ei spennande gruppe som tok del i kurset og stifta lokallaget. Tre hadde tidligare vore med i arbeidet med minneinnsamlinga på Nikkelverket, to arbeidde på Vestagdermuseet, to var knytta til Stiftelsen Arkivet, to var interesserte pensjonistar og ein var tilsett ved biblioteket i KrSand.Kursleiar var Bjørn Enes frå Memoar.
Etter ein kort sekvens om munnleg historie generlt og utviklinga av Memoar, gjekk me rett i Biblioteket sitt nye intervjustudio der alle fekk prøva seg, både som intervjuar og som forteljar.
Intervjustudio
 |
| Mette og Inger Lise i studio |
Kristiansand Folkebibliotek har nettopp vore gjennom ei omfattande opppussing og ombygging. Eit gamalt lydislolert rom som i si tid var etablert for å kunne tilby dataspel og digitalt verkstad, sto eigentleg på lista over rom som skulle byggast om for å bli eit vanleg
gruppe- eller møterom. Men kort før sommaren bestemte biblioteket seg for å fylgja eksempelet frå Bergen, og bruka romet til intervjustudio.
Det var ikkje heilt klart innan kursstart, men kursleiar hadde med seg Memoar sitt mobile studio, så deltakarane fekk fprøva å arbeida omlag slik det ferdige studioet vil fungera. (Meir detaljar om det til slutt i denne loggposten)
Intervjuteknikk
Dag 2 handla om å diskutera erfaringane frå dag 1 og å utdjupa den med Memoar sine presentasjonar om å gjera munnleg historie-intervju “Dette er ikkje eit journalistkurs”, var overskrifta på ein av sekvensane. “Journalisten skal laga forteljingar. I munnleg historie skal med samla forteljingar.”
Sjølv om kvar enkelt sine erfaringar frå dagen før avgrensa seg til berre fem seks minutt i kvar stol, viste det seg å vera rikt utbygge av å drøfta desse erfaringane. Kursleiar hadde klipt saman eit konsentrat av prøveopptaka, slik at alle fekk sjå eit glimt også av korleis dei sjølve fungerte “på lerret”.
Etterarbeidet
Dag 3 hndla om arbeidet som må gjerast etter sjølve intervjuet dersom det skal bli bevaringsverdig. Det må gjerast enkelt for framtidige brukarar å gjera seg opp ei meining om kva intervjuet inneheld, og korleis dei kan finna fram til dei ulike delhistoriene.Me fylgde same pedagogiske idé som med intervjuet: Fyrst gjorde me det i praksis, då drøfta me teorien.
 |
| Kåre Knudsen, om barndomsminner frå krigsåra |
Kursleiar intervjua ein av deltakarane frå Nikkelverket, Kåre Knudsen, om hans minner frå krigsåra. Han sat i sportsvogn og såg dei fyrste tyske soldatane marsjera gjennom Arendal, fortalde han. Intervjuet er publisert her:
Alle deltakarane sette seg til med papir og blyant og noterte stikkord kva for delforteljingar intervjuet var sett saman av. Etterpå sette me i fellesskap stikkordlista om innhaldet inn i ein tabell (rekneark)
Memoar kallar denne dokumentasjonsforma for “Marco Polo-metoden”: Den bygger på erfaringa om at lang forteljing alltid er sett saman av mange småforteljingar etter kvarandre. Kvar av småforteljingane kan beskrivast med nokre få ord, slik at den lange munnlege forteljinga vert komprimert til omlag ei side tekst. Er denne kortteksten godt laga, vert intervjuegt også søkbar som tekst.
Det viktigaste
Til sist på dag tre gjorde kursleiar nokre korte demonstrasjonar om alt me ikkje hadde vore innom på kurset: Redigering, opplasting til arkiv, nettpublisering, formidling i form av nettsider, å laga peikarar direkte til utdrag inne i ein lang video og meir.
Men me var samde om at dei to tinga me hadde vore inne på og som deltakarane hadde fått øva seg litt på, også var dei viktigaste: Intervjuet og dokumentasjonsarbeidet.
Kursdeltakarane er etter dette (teoretisk sett, i alle fall) i stand til å gjera intervjuopptak i det nye studioet i biblioteket. Dei er også i stand til å dokumentera (laga stikkordslista) intervjuet. Kursleiar foreslo at den individuelle hjelpen i vekene framover kan brukast til alt det som krever detaljkunnskap (redigering, utdrag av bilete, arkivering og nettpbulisering) – slik at kursdeltakarane kan konsentrera seg om det viktigaste – sjølve intervjuet og stikkordslista etterpå.
Lokalforeining etablert
 |
| Bjørg Bakken |
Heilt på tampen bestemte eit fleirtal av deltakarane at dei ville stifta eit lokallag av Memoar, og starta eit samarbeid om å samla inn livsforteljingar i Kristiansand. Bjørg Jorunn Bakken vart vald til fyrste koordinator, og det nye lokallaget tok over det eine kameraet som kursleiar hadde med seg. Nye medlemmer kan kontakta Bjørg på telefon 482 82 951 for å avtala lån av kamera og stativ.
Fyrste samling i laget vert så snart intervjustudio er ferdig montert. me vil då be om at tilsette i Biblioteket orienterer laget om taknik og rutiner i det nye studioet, og at møtet også vert brukt til ein avklaring om korleis vidare samarbeid mellom Memoar Kristiansand og Biblioteket skal organiserast.
Detaljar om studio:
(Dette er fyrst og fremst berekna på dei som skal gjera studio ferdig)
Innreiing:
-
Bakgrunn en må vurderast, Etter mitt (Bjørn Enes) syn, vil det vera finare og meir funksjonelt med eit einsfarga gardin som intervjubakgrunn onn noverande todelte vegg med gulbrune korkplater i øvre halvdel og gråblå tapet i nedre.
-
Der er ein skjemmande romklang på nokre stemmeleie. Det bør vurderast om det trengst fleire korkplater eller andre lydabsorberande plater.
Utstyr:
-
Det manglar studiolys. Me brukte to lamper – etter mitt syn bør det vera tre: Eit lys over/bak forteljaren, og eit sidelys på kvar side. Dette burde ikkje kosta meir enn omlag 3000 kroner.
-
Kamera. Det er ikkje naudsynt med noko dyrt kamera. I dag er forbrukarkamera til to-tre tusen kroner gode nok for å få eit godt intervjubilete.
-
Lyd: Det bør enten installerast to gode mikrofonar eller velgjast eit kamera med gode mikrofonar. (For vår del har me gode erfaringar med Zoom Q8Handycam som både gir god lyd og godt nok bilete til stillesitjande intervjuopptak.
Program:
-
Både i Bergen Bibliotek og i Memoar sitt mobilstudio har me gode erfaringar med Open Broadcast Software (OBS). Det er eit gratis open source-program for både kringkasting (webTV) og studioopptak. Video- og lydkjeldene skal koblast inn i dette programmet, og det vert lagt inn i oppstartprosedyrane å studiomaskinen at programmet startar automatisk når nokon loggar seg inn som studiobrukar (memoar).
-
(Ver obs på at dersom Zoom Q8 skal brukast som kamera, må det lastast ned ein eigen webcamdrivar frå supportsida til Zoom. Noko liknande kan truleg krevjast for andre kamera)
-
Lagring: I Bergen har me gjort innstillingane i OBS slik at standard lagringsplass er Dropbox. Då vert opptak lagra i ei lokal Dropboxmappe på maskinen, og så snart maskinen får nok tid til det, lastar han automatisk opp til ei mappe som kan delast. For alle som ta del i Memoar-samarbeidet, kan Dropboxmappa vera ein del av Memoar sitt “skyarkiv”. For brukarar som vil behalda sine opptak privat, kan dei flytta det frå lokal Dropboxmappe til ein minnepinne umiddelbart etter opptak.
Økonomi:
-
Vegen fram til eit fullgodt intrvjustudio i Kristiansand skulle ikkje vera spesielt økonomisk krevjande. Innanfor 8 – 10.000 kroner til utstyr og 2-3 timar programmering/innreiing skulle alt vera på plass.
Organisering:
-
Etter mitt syn bør drift av intervjustudio for munnleg historie inn under framtidas kjerneoppgåver for eit bibliotek. Men sidan verda enno ikkje vert styrt etter kva eg synest, kan det vera behov for å finna mellombels løysingar. i Bergen fungerer dette slik:
-
Ei avdeling (musikkavdelinga) har ansvar for åtildela tid i studio.
-
Det finst ein kalender som viser ledig tid og eit skjema for bestilling av studiotid på Biblioteket si nettside. Den ansvarlege i bliblioteket vurderer studiobestillingar og tildeler. Nå brukaren kjem, vert ho/han låst inn i studio. Dei må låsa og gi melding om det når dei går.
-
Biblioteket har ikkje kapasitet til å gi opplæring eller support, men det er avtalt at dei kan visa til Memoar. Frivillige vil kunna gi telefonsupport. Memoar har også laga ein presentasjon og ei opplæringsmappe om korleis studio fungerer.
Det skulle med andre ord vera like kort veg reint organisatorisk for å få ferdig studio.
30/8-17
Bjørn Enes
Memoar.blog 